Ślady historii w Kaliszu - ocalić od zapomnienia.

Awatar użytkownika
Gumiś
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 6804
Rejestracja: 23 mar 2008, o 21:41
Lokalizacja: Tylko Kalisz

Nieprzeczytany post autor: Gumiś » 18 wrz 2011, o 19:53

lolka pisze: Nie wiem, czy to dopowiednie miejsce, ale zaciekawiła mnie też kaliska fotka na Allegro nie rozszyfrowana przez sprzedawcę. Może ktoś się pokusi o podpis, bo ja nie mam pojęcia :?

http://allegro.pl/kalisz-foto-i1824700439.html
Dawna Warszawska obecnie Zamkowa,w tle widać cerkiew,kiedyś przysłaniała Stawiszyńskie Przedmieście.
Gumiś
Bez historii jesteśmy nikim,nikt o nas nie będzie pamiętał,przeminiemy jak pora roku........

lolka
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 82
Rejestracja: 30 kwie 2011, o 19:25
Lokalizacja: Chmielnik

Nieprzeczytany post autor: lolka » 19 wrz 2011, o 09:20

Dziękuję bardzo :) .Ale ciekawe też, czyj to mógl być pogrzeb. Robi wrażenie

mirza
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 527
Rejestracja: 4 gru 2010, o 09:11
Lokalizacja: Śródmieście

Nieprzeczytany post autor: mirza » 19 wrz 2011, o 10:50

Nie wiem którędy zmierzał z Zawodzia do Cmentarza Miejskiego kondukt żałobny Józefy Hadryś. Nic innego do głowy mi nie przychodzi.

Awatar użytkownika
newuser
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 364
Rejestracja: 3 lis 2010, o 21:00
Lokalizacja: prawie centralna

Nieprzeczytany post autor: newuser » 19 wrz 2011, o 11:35

d.Warszawską wybitnie nie po drodze w takim razie. Chyba, że, był jakiś zwyczaj odwiedzania wszystkich (albo wiekszośći) kościołów podczas exportacyi.

lolka
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 82
Rejestracja: 30 kwie 2011, o 19:25
Lokalizacja: Chmielnik

Nieprzeczytany post autor: lolka » 19 wrz 2011, o 11:52

Dzięki, Sherlocku i Herkulesie :wink:
Może się uda.

Awatar użytkownika
MirekDB
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 959
Rejestracja: 10 lis 2007, o 19:10
Lokalizacja: Kaliniec

Nieprzeczytany post autor: MirekDB » 19 wrz 2011, o 23:09

Tylko gdzie jest most na Babince? powinien być widoczny na takim ujęciu.

Awatar użytkownika
Gumiś
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 6804
Rejestracja: 23 mar 2008, o 21:41
Lokalizacja: Tylko Kalisz

Nieprzeczytany post autor: Gumiś » 19 wrz 2011, o 23:12

MirekDB pisze:Tylko gdzie jest most na Babince? powinien być widoczny na takim ujęciu.
Niestety,ostatni budynek po lewej przesłania widok.Zauważ jaka wąska szczelina jest pomiędzy tym budynkiem a cerkwią.
Gumiś
Bez historii jesteśmy nikim,nikt o nas nie będzie pamiętał,przeminiemy jak pora roku........

sobieray-3
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 6822
Rejestracja: 21 sie 2008, o 10:11
Lokalizacja: Woj.Rozdarte Prosną

Nieprzeczytany post autor: sobieray-3 » 19 wrz 2011, o 23:24

Napewno jakaś zacna osoba była chowana. Może jakiś kanonik z Kolegiaty odprowadzany na Cm.Miejski, Podoba mi się ten dwujęzyczny *(sprzed 1906 r) szyld firny p.Stanisława Zawartki. Czyżby to ,,praszczur'' póżniejszego dyrektora Orbisu?
Ostatnio zmieniony 20 wrz 2011, o 17:26 przez sobieray-3, łącznie zmieniany 1 raz.
,, Najłatwiej niszczyć. Trudniej zachować to, co godne zachowania.''
Wisława Szymborska

Awatar użytkownika
MirekDB
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 959
Rejestracja: 10 lis 2007, o 19:10
Lokalizacja: Kaliniec

Nieprzeczytany post autor: MirekDB » 19 wrz 2011, o 23:29

Potwierdzenie znalazłem na forum, jest to ulica Warszawska
Obrazek
zdjęcie pożyczyłem od Arczi z tematu "Kalisz Dawniej" strona pierwsza.

sobieray-3
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 6822
Rejestracja: 21 sie 2008, o 10:11
Lokalizacja: Woj.Rozdarte Prosną

Nieprzeczytany post autor: sobieray-3 » 20 wrz 2011, o 17:29

Gumiś pisze:
MirekDB pisze:Tylko gdzie jest most na Babince? powinien być widoczny na takim ujęciu.
Niestety,ostatni budynek po lewej przesłania widok.Zauważ jaka wąska szczelina jest pomiędzy tym budynkiem a cerkwią.
Most toruński znajdował się za cerkwią , dzisiaj na wysokości pomnika Asnyka.
,, Najłatwiej niszczyć. Trudniej zachować to, co godne zachowania.''
Wisława Szymborska

Awatar użytkownika
newuser
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 364
Rejestracja: 3 lis 2010, o 21:00
Lokalizacja: prawie centralna

Nieprzeczytany post autor: newuser » 21 wrz 2011, o 11:27

A ja wypatrzyłem latarnika na widokówce :)
Obrazek
przed cerkwią.

sobieray-3
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 6822
Rejestracja: 21 sie 2008, o 10:11
Lokalizacja: Woj.Rozdarte Prosną

Nieprzeczytany post autor: sobieray-3 » 7 lis 2011, o 16:23

Za przewodnikiem Maryli Szachówny -,, ( ...) Szczątki muru miejskiego zachowały się jeszcze koło jatek rzeżniczych, mostu przy ul.Narutowicza i przeniesione w Al.Józefiny na małym skwerku, ozdobione póżniej płaskorzeżbą Kazimierza Wielkiego w bronzie[sic!], dłuta Makowskiego. Ten ostatni zabytek średniowiecza umieszczono w Alei Józefiny naumyślnie dla pokazania szerokiej publiczności, jak mur kaliski wyglądał.''...

A może by powrócić do tej IDEI, kiedy młodzież kaliska tworzy miejski Szlak Kazimierza Wielkiego? Nie rozumiem też, dlaczego królewskie Miasto Kalisz jeszcze nie przystąpiło do Stowarzyszenia Miast Kazimierzowskich?

Niewtajemniczonym podpowiem, że płaskorzeżba dłuta Makowskiego ,,spoczywa'' w kazamatach MOZK! ( o ile tam jeszcze spoczywa?)!
,, Najłatwiej niszczyć. Trudniej zachować to, co godne zachowania.''
Wisława Szymborska

sobieray-3
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 6822
Rejestracja: 21 sie 2008, o 10:11
Lokalizacja: Woj.Rozdarte Prosną

Nieprzeczytany post autor: sobieray-3 » 28 lis 2011, o 20:40

Z darów hr.Leopolda Kronenberga?

Niedawno pytałem na Fb ... a jednak coś ocalało :). Jest Kronenberg!!! Czy tylko jeden, jedyny ?

http://rc.fm/kulturalne/cenny-podarunek.html

A może znajdzie się jakiś biały kruk z kolekcji prof. Alfonsa Parczewskiego ???
,, Najłatwiej niszczyć. Trudniej zachować to, co godne zachowania.''
Wisława Szymborska

sobieray-3
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 6822
Rejestracja: 21 sie 2008, o 10:11
Lokalizacja: Woj.Rozdarte Prosną

Nieprzeczytany post autor: sobieray-3 » 20 gru 2011, o 12:54

Kiedyś Kalisz uzyskał z wykopalisk prowadzonych w okolicach sredniowiecznego ratusza - ,,denarek królowej Jadwigi'', tak go nazwano. Teraz kolejny znaleziono odczas prac archeo w ruinach zamku w Ojcowie(Orle gniazdo) :
"Prace staramy się prowadzić bardzo starannie. Przesiewamy ziemię za pomocą sit, żeby nie przeoczyć najdrobniejszych zabytków. Dzięki temu w nasze ręce trafiły m.in. szpilki, z czego jedną wykonano ze srebra. W ten sposób natrafiliśmy również na denarek jagielloński z XV wieku" - mówi szef wykopalisk dr Michał Wojenka.
Na archeologach największe wrażenie zrobiło odkrycie kolekcji kilkudziesięciu kafli, reprezentujących najlepsze tradycje rzemiosła wczesnorenesansowego, zapewne krakowskiego. W 1. połowie XVI wieku zbudowano z nich piec, stojący w komnatach zamkowych.
http://www.naukawpolsce.pap.com.pl/pali ... 1233801705

A co się stało z kaliskim denarkiem? Czy widział go ktoś w MOZK, czy przepadł za sprawą hitlerowców? A może zachowała się choć jedna jego fotografia ???
,, Najłatwiej niszczyć. Trudniej zachować to, co godne zachowania.''
Wisława Szymborska

Awatar użytkownika
Gumiś
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 6804
Rejestracja: 23 mar 2008, o 21:41
Lokalizacja: Tylko Kalisz

Nieprzeczytany post autor: Gumiś » 14 mar 2012, o 02:14

Bardzo ciekawy artykuł,warty wzmianki.

http://www.d-w.pl/fotorelacja/rafal-wla ... trzow.html
Gumiś
Bez historii jesteśmy nikim,nikt o nas nie będzie pamiętał,przeminiemy jak pora roku........

Awatar użytkownika
newuser
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 364
Rejestracja: 3 lis 2010, o 21:00
Lokalizacja: prawie centralna

Nieprzeczytany post autor: newuser » 14 mar 2012, o 08:40

Widać, że farba zlazła z wieży ratuszowej, a relatywnie niedawno było wielkie malowanie.

mirza
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 527
Rejestracja: 4 gru 2010, o 09:11
Lokalizacja: Śródmieście

Nieprzeczytany post autor: mirza » 14 mar 2012, o 10:05


Mhn
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 67
Rejestracja: 1 maja 2009, o 13:51

Nieprzeczytany post autor: Mhn » 14 mar 2012, o 19:08

Tak właściwie to dlaczego ten zegar Stiltera z Głównego Rynku 13 zniknął?

Awatar użytkownika
newuser
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 364
Rejestracja: 3 lis 2010, o 21:00
Lokalizacja: prawie centralna

Nieprzeczytany post autor: newuser » 14 mar 2012, o 21:25

Bo właścicielka posesji miała taki kaprys. ;(

Awatar użytkownika
Gumiś
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 6804
Rejestracja: 23 mar 2008, o 21:41
Lokalizacja: Tylko Kalisz

Nieprzeczytany post autor: Gumiś » 16 mar 2012, o 21:43

Taka ciekawostka......zapewne większość z Was to widziała.....ale.....wkleję

IX. Pod zaborem rosyjskim (1813-1914)

Po upadku Księstwa Warszawskiego miasto znalazło się na ponad sto lat pod panowaniem rosyjskim. Dwa momenty dziejowe narodu polskiego powstanie listopadowe i styczniowe - wyznaczyły fazy rozwoju miasta pod zaborem rosyjskim. Pierwszy etap - lata 1815-1831 - rozpoczęty ustanowieniem Królestwa Polskiego, inaczej też zwanego Kongresowym, a zakończony powstaniem listopadowym, był pomyślny pod wieloma względami. Na Kalisz - stolicę województwa i zarazem miasto graniczne - zwrócona była uwaga władz centralnych Królestwa. Na swój rozwój miasto otrzymało znaczne kredyty. Na nie spotykaną dotąd skalę rozwinęło się budownictwo publiczne, przeprowadzono olbrzymie regulacje urbanistyczne, budowano drogi i ulice. Napływali osadnicy niemieccy, rzemieślnicy i kupcy, zaczęły powstawać manufaktury produkujące różne wyroby, a przede wszystkim sukna. Fabryki i warsztaty Repphana, Krauzego, Pohla i innych dały początek kaliskiemu przemysłowi włókienniczemu. Rozwojowi gospodarczemu towarzyszyło ożywienie życia kulturalnego, a inicjatywie i aktywności obywatelskiej zawdzięczać należy powstanie pierwszych stowarzyszeń społeczno-kulturalnych. Był jeszcze jeden powód, dla którego władze rządowe, w szczególności policyjne, przyglądały się bacznie wszystkiemu, co działo się w mieście. Oto Kalisz skutkiem działań światłego a patriotycznie usposobionego obywatelstwa, skupionego wokół Bonawentury i Wincentego Niemojowskich, stał się jednym z głównych ośrodków politycznych w Królestwie, wpływając na sytuację w kraju. Wysiłek Kalisza i województwa kaliskiego w powstaniu listopadowym stanowi jedną z piękniejszych kart w jego dziejach.

Po upadku powstania listopadowego, na skutek szerokiej fali represji, ograniczenia autonomii Królestwa, zmiany w podziale administracyjnym, rozwój miasta został znacznie zahamowany. Zniknęły organizacje społeczne, ograniczono prawa samorządu miejskiego, poprzez odjęcie swobód pozbawiono społeczeństwo inicjatywy. Życie publiczne, ożywiane od czasu do czasu wydarzeniami politycznymi, znajdowało się w marazmie. Następują lata stabilizacji gospodarczej, demograficznej i urbanistycznej. Nie podejmuje się większych inwestycji, a najistotniejszym przedsięwzięciem jest regulacja układu wodnego Prosny, która w przeszłości zbyt często zagrażała bezpieczeństwu miasta.

Styczniowy zryw powstańczy ujawnił ogromne zasoby patriotyzmu Polaków, dla miasta jednak jego klęska przyniosła zasadnicze zmiany. Po bezpośrednich represjach popowstaniowych nastąpiły dalsze - ograniczono zasięg szkolnictwa, wzmożona została akcja rusyfikacyjna, wprowadzono ścisły nadzór policyjny. Wraz ze zniesieniem odrębności prawnej Królestwa Polskiego dokonano nowego podziału administracyjnego, wedle którego Kalisz powtórnie stał się stolicą guberni. Nowe stosunki ekonomiczne, kapitalizacja gospodarki wpłynęły ożywczo po roku 1870 na rozwój miasta. Do wybuchu wojny światowej przeżywa ono rozkwit przemysłu i handlu, notuje niebywały wzrost liczby mieszkańców. Za rozwojem gospodarczym podąża życie narodowe, społeczne i kulturalne, bogacąc i różnicując formy, tworząc nowe treści. Dla kwitnącego miasta rok 1914 jest początkiem końca epoki zaborów, lecz zarazem przynosi tragiczne żniwo zniszczenia.

1813 - 17 lutego przybył do Kalisza cesarz Aleksander I z wojskiem, feldmarszałkami, generałami, posłami różnych państw i dyplomatami. Następnie przyjechał król Fryderyk Wilhelm III. Kaliski zjazd monarchów, prowadzone wówczas rozmowy oraz zawarte porozumienia i traktaty między Rosją a Prusami stały się decydujące dla dalszych losów kampanii przeciw Napoleonowi oraz przyszłego porządku w Europie. Car przebywał w Kaliszu sześć tygodni i mieszkał w budynku prefektury.
- Urodził się w Kaliszu Teodor Tripplin, podróżnik i lekarz, uczestnik powstania listopadowego, autor wielu głośnych dzieł podróżniczych. Zmarł w Warszawie w 1881 r.

1814 - Zmarł prezydent miasta J. K. Horning, zasłużony dla jego rozwoju.

1815 - Kalisz zostaje stolicą województwa, a pierwszym od rozbiorów wojewodą kaliskim - Piotr Bieliński. Prezydentem miasta jest w tym czasie L. Nieszkowski.
- 10 listopada w drodze do Berlina zatrzymuje się w Kaliszu na jeden dzień car Aleksander I. Władze województwa miasta zgotowały mu uroczyste powitanie, w który brała udział także młodzież szkolna wraz z profesorami.
- Miasto gościło wędrowną trupę teatralną Jana Milewskiego. Zespół ten występował w Kaliszu także w latach 1817, 1818 i 1819.
- Odbyło się ostatnie przedstawienie w budynku teatralnym postawionym przez Wojciecha Bogusławskiego.

1816 - 30 sierpnia prezesem Komisji Województwa Kaliskiego zostaje Józef Radoszewski, mąż Gabrieli z Zajączków, bratanicy namiestnika Królestwa Polskiego, gen. J. Zajączka. Na tym stanowisku Radoszewski położył duże zasługi dla rozwoju Kalisza i ziemi kaliskiej; jego staraniem wzniesiono w tym mieście wiele istniejących do dziś budynków. Popierał rozwój przemysłu włókienniczego, był inicjatorem powstania Towarzystwa Dobroczynności.
- Przybyli osadnicy niemieccy, m.in. 15 majstrów sukienniczych wraz z warsztatami. Wśród nich bracia Beniamin i Jan Repphanowie, którzy otrzymali na fabrykę sukna nie wykończony budynek instytutu położniczego i pusty klasztor po bernardynkach. Postrzygalnię i skład sukna wybudowali z materiału uzyskanego z rozebranego kościoła św. Ducha.
- Powódź w Kaliszu.

1817 - Na Przedmieściu Wrocławskim istnieje zakład płócienniczy Jana Fryderyka Ruderischa.
- zakończono budowę części szpitala Św. Trójcy. Wprowadzono w nim stałą pomoc lekarską. Pierwszym lekarzem był Leonhard z pomocnikiem Vetterem. Był to początek unowocześniania kaliskiego szpitala.
- Na Zawodziu odbył się popis kadetów.
- Wojciech Bogusławski sprzedał zbudowany przez siebie, pierwszy w Kaliszu, budynek teatralny. W tymże roku budynek ten rozebrano.
- Założono pensję dla dziewcząt prowadzoną przez Rozalię Schwarzbach. Zakład zatrudniał dziesięciu nauczycieli.

1818 - Na mocy bulli papieża Piusa VII ustanowiono biskupstwo kujawsko-kaliskie z siedzibą w Kaliszu. Pierwszym biskupem został Andrzej Wołłowicz. Diecezja kujawsko-kaliska powstała z części dawnych jednostek administracji kościelnej: archidiecezji gnieźnieńskiej i diecezji - kujawskiej, :Poznańskiej i krakowskiej.
- 2 sierpnia reskrypt namiestnika zezwolił Grekom, zamieszkałym w Kaliszu w liczbie 17 rodzin, na nabycie i przerobienie na cerkiew dawnego kościoła Franciszkanek. Do tego momentu Grecy użytkowali kaplicę znajdującą się w jednej z kamienic w rynku.
- 27 września do Kalisza przyjechała matka cara Aleksandra I, cesarzowa Maria.
- 21 października rozpoczęło działalność Towarzystwo Przyjaciół Muzyki. Głównym inicjatorem, a następnie dyrektorem towarzystwa był Jan Witkowski, muzyk, dyrygent, a także nauczyciel tańca w kaliskim Korpusie Kadetów.
- 2 listopada z inicjatywy namiestnika gen. J. Zajączka zezwolono na organizację jarmarków świętojańskich, których tradycja przetrwała niemal do końca XIX w.
- Utworzono plac św. Józefa. Wcześniej zlikwidowane zostały zabudowania kapitulne, które zapełniały cały obszar placu. Wśród nich było 9 domków prałatów i kanoników, 7 domków mansjonarzy oraz 2 zabudowania kursy dla młodzieży. W rekompensacie za zniesione zabudowania, na miejscu zajętym niegdyś przez bursę imienia Czyżewskich, wzniesiony został w dwa lata później obszerny dom dla kapituły.
- Trwały prace porządkowe i regulacyjne w mieście. W ciągu kilku lat usunięto spod ratusza jatki mięsne i chlebowe, a sklepy usytuowano wokół rynku. Zmieniono niektóre nazwy ulic, i tak: Poprzeczna otrzymała nazwę Browarnej, Toruńska - Warszawskiej, Przygrodzka - Grodzkiej, Szkocka (dawna Szczupakowa) - Rzeźniczej.
- Rozpoczęto remont generalny kościoła Św. Mikołaja.
- Rektorem szkoły departamentowej został ksiądz Ignacy Przybylski matematyk i lingwista. Zmarł w Kaliszu w 1838 r. jako proboszcz parafii św. Mikołaja.
- Aleksander Pilichowski otworzył księgarnię.

1819 - 12 października w przejeździe do Warszawy przebywał w Kaliszu król wirtemberski z królewiczem angielskim i namiestnikiem Wielkiego Księstwa Poznańskiego ks. Antonim Radziwiłłem.
- W grudniu z inicjatywy Waleriana Łukasińskiego powstała w Kaliszu filialna loża Wolnomularstwa Narodowego. Kierował nią najbliższy współpracownik Łukasińskiego, Mikołaj Dobrzycki, naczelny kontroler kasy wojewódzkiej.
- Powstał Związek Kawalerów Narcyza, pierwsza tajna organizacja młodzieży kaliskiej, której celem było samokształcenie i doskonalenie moralno-wychowawcze jej członków.
- Wybudowano gmach Szkoły Departamentowej według projektu Sylwestra Szpilowskiego. Dziś szkoła nosi nazwę I Liceum im. Adama Asnyka.
- Szkołę Departamentową przemianowano na Szkołę Wojewódzką z 16 nauczycielami i 567 uczniami. Istniała także w tym czasie miejska szkoła elementarna; zatrudnionych w niej było 5 nauczycieli.
- Całkowicie ukończono budowę nowego szpitala św. Trójcy, rozpoczętą jeszcze w 1804 r. Szpital miał 13 pomieszczeń oraz kuchnię i działał na podstawie specjalnego regulaminu wewnętrznego.
- W starym budynku szpitalnym istniała przędzalnia Wilhelma Mayera, który w 1819 r. sprowadził maszyny do przędzenia wełny. Ponieważ istniała obawa, że stary dom zawali się pod ciężarem maszyn - przeprowadzono przędzalnię do budynku dawnego konwiktu w rynku. Nie znane są dalsze dzieje tej fabryczki, ponieważ Mayer zmarł w r. 1821, prawdopodobnie korzystał z tych maszyn Repphan.
- Młodzież Szkoły Wojewódzkiej wzięła udział w zbiórce pieniędzy na pomnik Mikołaja Kopernika w Warszawie, zebrano ogółem 600 zł.
- Na polecenie prezydenta miasta Augusta Hertza resztki fundamentów starego ratusza rozebranego w 1812 r. pozostawiono na pamiątkę.

1820 - Wewnątrz kaliskiej loży Wolnomularstwa Narodowego doszło do rozłamu, a w obawie przed dekonspiracją do jej rozwiązania. W oparciu o idee wolnomularstwa powstało Narodowe Towarzystwo Patriotyczne: Kaliską gminą tej organizacji kierował nadal M. Dobrzycki, a jej członkami byli przedstawiciele inteligencji.
- Kalisz otrzymał nową drogę bitą, łączącą go z Warszawą; jej otwarcie połączone było z wybudowaniem nowego mostu na Prośnie. Ulicę prowadzącą w stronę nowego traktu nazwano Warszawską, Warszawskim Przedmieściem nazwano zaś dotychczasowe Przedmieście Toruńskie. Wybudowano także most, który połączył Piskorzewie z miastem. Wszystkie ulice w Kaliszu były już brukowane.
- Korpus Kadetów w Kaliszu, podlegający do tej pory władzom oświatowym, przeszedł pod zarząd wojskowy. Szkoła nabrała charakteru wybitnie militarnego. Komendantem Korpusu został gen. Ignacy Mycielski.
- Urząd Municypalny sporządził opisanie historyczne i topograficzne miasta Kalisza. Informowało ono m.in., że “Collegium jezuickie z kościołem i szkołą przez Stanisława Karnkowskiego arcybiskupa gnieźnieńskiego w 1584 założone, po skasowaniu jezuitów pod urzędem miasta zostaje. Kościół zatem pojezuicki (...) około 1796 ewangelikom został oddany, przez tych podreperowany, w dobrym znajduje się stanie. Szkoły zaś pojezuickie również przez Rząd Pruski rozebrane i na tych fundamentach gmach dla Korpusu Kadetów jest wystawiony podług Nowy Architektury budowa ozdobna i w dobrym znajduje się stanie”.
- Przy ul. Warszawskiej wybudowano gmach, w którym znalazła siedzibę pocztą.
- Rozpoczęto budowę Pałacu Trybunalskiego, którą zakończono w następnym roku. Budowa gmachu wzniesionego przy alei Józefiny kosztowała 53 tys. rubli.
- Dom w rynku, w którym mieściła się Dyrekcja Skarbu przerobiono na dom mieszkalny biskupa kujawsko-kaliskiego.
- Pobudowano nową dzwonnicę dla kolegiaty według projektu S. Szpilowskiego.
- 25 września nastąpiła oficjalna kasata loży wolnomularskiej Hesperus. Mimo rozwiązania loża działała dalej, a kierował nią M. Dobrzycki.
- Szkoła Wojewódzka liczyła 629 uczniów i 16 nauczycieli, miała kilkutysięczną bibliotekę oraz gabinety do nauki poszczególnych przedmiotów.
- Istniały dwie pensje prowadzone przez żony nauczycieli Korpusu Kadetów - panie Quidot i Gautier.
- Rozebrano rozpadający się drewniany kościół św. Trójcy na Przedmieściu Wrocławskim, używany ostatnio jako skład rekwizytów wojskowych. Rozebrano także stojącą na Chmielniku murowaną szubienicę, a materiał pochodzący z rozbiórki (8 000 cegieł i 135 łokci kw. kamieni) użyto przy budowie nowego mostu Warszawskiego.

1822 - 23 lipca 1822 r. Aleksander I, na wniosek namiestnika gen. J. Zajączka, rozwiązał Radę Województwa Kaliskiego. Pretekstem były nieformalności popełnione podczas wyborów, rzeczywistym zaś powodem fakt, że zasiedli w Radzie Bonawentura i Wincenty Niemojowscy oraz Teodor Morawski, znani ze swej działalności opozycyjnej wobec rządu. Reskrypt cesarski został utrzymany w mocy do wybuchu powstania listopadowego.
- W Kaliszu przebywali emisariusze greckich powstańców, którzy zbierali fundusze na rzecz powstania. Zebrano 400 dukatów w złocie. Wśród zbierających byli biskup Wołłowicz i prezes Kaliskiej Komisji Wojewódzkiej Radoszewski.
- Wskutek zdrady i prowokacji ujawniona została kaliska gmina Narodowego Towarzystwa Patriotycznego. Nastąpiły aresztowania i represje członków Towarzystwa. Dwaj z nich, Stanisław Dzwonkowski i Michał Życ, popełnili w więzieniu śledczym samobójstwa.
- Powstała fabryka blichtru i wosku Klinkego oraz fabryka płótna Dawida Landa.
- Dla potrzeb fabryki B. Repphana pracował folusz na Prośnie, przerobiony wcześniej ze starego młyna.
- Po zmarłym A. Wołłowiczu, pierwszym biskupie kujawsko-kaliskim, powołano do pełnienia tej godności Józefa Szczepana Koźmiana.
- Na rogatkach miasta wzniesiono budynki celne według projektu architekta S. Szpilowskiego - w pobliżu dzisiejszego teatru, przy Przedmieściu Wrocławskim (istnieje do dziś), przy Przedmieściu Warszawskim (obecnie skrzyżowanie ulic Warszawskiej i Łódzkiej) oraz na Chmielniku.
- Dawny klasztor Kanoników Lateraneńskich przebudowano na plebanię, zlikwidowana została przy tym kryta galeria łącząca klasztor z kościołem. W tym czasie powstał portal ozdobiony dwoma kolumienkami.
- Gmina ewangelicka dokonuje gruntownej restauracji kościoła (pojezuickiego).
- Występował zespół teatralny Kazimierza Skibińskiego. Zespół ten wrócił do Kalisza także w latach 1826, 1827 i 1829.

1823 - W sierpniu przybył do Kalisza Antoni Dunin, któremu władze powierzyły funkcję komisarza do spraw regulacji miast i urządzania fabryk w województwie kaliskim.
- W manufakturze B. Repphana pracowało 35 ręcznych warsztatów oraz 26 angielskich maszyn przędzalniczych i pomocniczych. Właściciel zatrudniał 173 wykwalifikowanych robotników.
- Karol H. Frietsche przybył z Prus do Kalisza i założył tu warsztat białoskórniczy.
- Przy zbiegu ul. Warszawskiej (pl. Zamkowego) i pl. Św. Józefa pobudowano dom z kolumnami nazywany przez kaliszan “Między Nogi”. Rozebrano go w 1877 r., aby wznieść w tym miejscu cerkiew.
- Wojciech Bogusławski przebywał po raz ostatni w Kaliszu z aktorami Teatru Narodowego. Występy odbywały się w Hotelu Polskim i cieszyły się wielkim poparciem prezesa Komisji Wojewódzkiej J. Radoszewskiego, który polecił policji roznosić po mieście wykupione przez siebie 250 biletów na przedstawienie Teatru Narodowego.

1824 - Właściciel fabryki sukna W. Przechadzki ogłosił niewypłacalność i zamknął zakład zatrudniający 60 pracowników. Pomieszczenia fabryki sukna przerobione zostały na dom czynszowy, stojący do dziś na rogu pl. Kilińskiego i ul. Babina. W czasie powstania listopadowego dom ten zajęty był na lazaret, skład amunicji i areszt.
- Fryderyk Krauze uruchomił produkcję muślinów, satyny i wyrobów bawełnianych.
- Biskup kujawsko-kaliski Józef S. Koźmian chciał przenieść seminarium duchowne z Włocławka do Kalisza i umieścić je w kolegium pojezuickim. W związku z tym planowano przejęcie kościoła pojezuickiego, będącego już wówczas w posiadaniu gminy ewangelickiej. Próby wymiany tego kościoła na franciszkański (dla ewangelików) trafiły na silny opór wiernych i zostały zaniechane.
- Dawne kolegium jezuickie przebudowano według projektu S. Szpilowskiego na siedzibę władz administracyjnych województwa.
- Założono elementarną szkołę zawodową, tzw. rzemieślniczo-niedzielną, do której uczęszczali uczniowie różnych rzemiosł, a także dzieci pracujące w manufakturach.
- 15 lipca zmarł drukarz kaliski K. W. Mehwald. Jego zakład prowadziła dalej żona Joanna Zuzanna przy pomocy Edwarda Pauli, a później Karola Wilhelma Hindemitha.

1825 - Komisarz fabryk A. Dunin po opuszczeniu Kalisza złożył raport dla Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Policji. Z zestawienia wynika, że w Kaliszu istniało 70 warsztatów, folusz i przędzalnia, w których zatrudnionych było 63 majstrów tkackich, 121 czeladników, 5 majstrów postrzygaczy, 4 farbiarzy. Roczna produkcja sukna wynosiła 10 500 postawów.
- Kazimierz Nahajewicz, nauczyciel matematyki w Szkole Wojewódzkiej, wykonał pomiary miasta i na ich podstawie opracowany został nowy plan miasta. Niemal równocześnie, bo w tym samym roku, ukazał się plan miasta inżyniera Bernharda, który wykazuje istnienie jeszcze połowy murów obronnych.
- Wybudowano salę musztry i kaplicę dla Korpusu Kadetów. Po powstaniu listopadowym i likwidacji Korpusu zamieniono ją na cerkiew dla rosyjskiego garnizonu, a po odzyskaniu niepodległości gmach ten stał się kasynem oficerskim 29 Pułku Strzelców Kaniowskich. Dziś mieści się w nim Centrum Kultury i Sztuki.
- W sierpniu ukończono budowę mostu zwanego Kamiennym lub Aleksandryjskim. Jego projektantem był S. Szpilowski, budowniczym F. Reinstein, majstrem Jensch. Most oparto na 104 palach dębowych wbitych w dno Prosny, części metalowe wykonała fabryka w Suchedniowie, a kamień ciosowy sprowadzono z Brzeźna koło Konina. Most kosztował 62 688 zł. Dawniej stał tu drewniany most zwodzony, zwany też Młyńskim.
- Z inicjatywy prezesa Komisji Województwa Kaliskiego J. Radoszewskiego utworzono Kaliskie Towarzystwo Dobroczynności. Jego pierwszym prezesem został Rembowski, prezes Trybunału Cywilnego w Kaliszu.

1826 - Prezes Komisji Wojewódzkiej Kaliskiej J. Radoszewski mianowany został radcą stanu i dyrektorem generalnym Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji. Od lutego nowym prezesem został Stanisław Piwnicki.
- Na początku roku wrocławianie: Clasen, Fischer i Fryderyk Beniamin Pohl uruchomili farbiarnię i postrzygalnię sukna pod firmą “Pohl et Comp”. Na ten cel otrzymali z funduszu budowlanego w Kaliszu pożyczkę w kwocie 32 000 zł. W latach 1826-1827 spółka wybudowała dwa budynki fabryczne, zatrudniała 50 robotników i nastawiła się na produkcję sukna na rynek chiński.
- W końcu lipca przebywał w Kaliszu, jadąc na wakacje do Dusznik, Fryderyk Chopin. W drodze powrotnej zatrzymał się tu w połowie września.
- 14 października trzynastu uczniów czwartej klasy Szkoły Wojewódzkiej założyło Towarzystwo Literackie "Auska". Inicjatorem był Feliks Łączkowski. Stowarzyszenie miało charakter tajny, a jego celem była praca samokształceniowa w zakresie historii ojczyzny, języka i literatury polskiej. Towarzystwo istniało niespełna miesiąc, zostało wykryte, a jego członkowie - oskarżeni o działalność rewolucyjną - poddani represjom. Szkołę Wojewódzką przeniesiono w roku następnym do Piotrkowa, a w jej miejsce utworzono czteroklasową Szkołę Wydziałową.

1827 - W Kaliszu aresztowano, a następnie wydalono do Wielkiego Księstwa Poznańskiego, Jana Nepomucena Niemojowskiego (1803-1873), absolwenta szkoły wojewódzkiej w Kaliszu, działacza politycznego i członka partii kaliskiej.
- Fabrykant B. Repphan wybudował na Przedmieściu Warszawskim dwupiętrowy dom fabryczny i umieścił tam warsztaty, szypułkarnię oraz sortownię. W tym roku produkował 5 tys. postawów sukna; “500 ludzi codziennie pracuje w tej fabryce z tym porządkiem, z taką cichością, jak gdyby od wieków do tego byli wdrożeni” - notował jeden z gości właściciela fabryki.
- Grzegorz Lindeman założył w Kaliszu fabrykę fortepianów i wyprodukował ich w tym roku 20 sztuk.
- Wilhelm May pobudował manufakturę przy Przedmieściu Warszawskim.
- Zabudowa miasta składała się z 288 domów murowanych i 305 drewnianych. Stosunek budynków murowanych do drewnianych był o wiele korzystniejszy niż w innych miastach Królestwa i świadczył o zamożności Kalisza.
- Osiadł w Kaliszu i rozpoczął praktykę lekarską dr Adam Bogumił Helbich (1796-1881). Przyjaźnił się z ojcem Adama Asnyka i był ojcem chrzestnym przyszłego poety, torując mu później drogę na studia. Brał czynny udział w powstaniu listopadowym jako lekarz sztabowy i dywizyjny. Po powstaniu miał prywatną praktykę, a od maja 1835 r. był naczelnym lekarzem szpitala Św. Trójcy. Z początkiem 1841 r. przeniósł się do Warszawy; wielokrotnie był prezesem warszawskiego Towarzystwa Lekarskiego, członkiem rad i stowarzyszeń lekarskich. Znana była jego przyjaźń z rodziną Chopinów i osobiście z Fryderykiem.
- 26 września został ogłoszony dekret papieża Leona XII, nakazujący wpisać księżnę kaliską Jolantę w poczet błogosławionych.
- Reformaci nabyli zegar słoneczny, stojący do dziś w pobliżu kościoła Św. Mikołaja.

1828 - Według raportu rządowego w Kaliszu pracowało 120 producentów sukna, przy czym większość warsztatów miała charakter rzemieślniczy.
- Kaliscy przemysłowcy po raz pierwszy zostali wyróżnieni na wystawie przemysłu krajowego w Warszawie. Medale za swoje sukna uzyskali Repphan, Pohl oraz Fiedler z Opatówka.
- Henryk Buhle, zięć B. Repphana, założył wytwórnię tasiemek przy ul. Babinej, zatrudniającą 80 osób.
- Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych reskryptem z dnia 30 maja przekazała fundusze zniesionej loży masońskiej Hesperus na rzecz szpitala.
- Utworzono archiwum akt dawnych.
- Miasto zostało dotknięte klęską powodzi.

1829 - Przemysłowcy województwa kaliskiego wysłali do Rosji i Chin 614 224 łokcie sukna. Z tej liczby tylko Repphan, Pohl i inni fabrykanci kaliscy wysłali 316 015 łokci materiału.
- W końcu października zatrzymał się w Kaliszu (w domu doktora Dawida Flamma) Fryderyk Chopin, podróżujący do Antonina na zaproszenie ks. Antoniego Radziwiłła. “Wracając byłem w Kaliszu na jednym wieczorze - pisał w liście do przyjaciela - gdzie była Pani Łączyńska i Panna Biernacka. Wyciągnęła mię do tańca, musiałem mazura tańczyć, i to z ładniejszą jeszcze Panną od niej, a przynajmniej równie piękną, panną Nieszkowską Pauliną...”.
- Rozpoczęto budowę drugiego kaliskiego budynku teatralnego. Stanął on na placu pomiędzy korytem Prosny a ówczesną rogatką przy drodze do Rypinka, w pobliżu parku. Teatr miał ruchomą tylną ścianę, a po jej otwarciu było widać “naturalne wody, łąki, gaiki i wioski”, nie posiadał natomiast dachu, który położono dopiero na wezwanie Komisji Wojewódzkiej Kaliskiej.
- W kolegiacie wzniesiono nowy ołtarz.

1830 - W lutym przedstawiciele inteligencji kaliskiej – Antoni Skupieński, Adam Helbich, Aloizy Milewski i Józef Łojewski – wystąpili do władz administracyjnych województwa z projektem założenia siłami społecznymi biblioteki publicznej. Wniosek ten, bez precedensu bodaj w skali kraju, prawdopodobnie nie został zrealizowany wskutek wybuchu powstania listopadowego.
- Do Kalisza przybył Karol Wilhelm Hindemith (1810-1890), drukarz i nakładca. W przejętej przez niego prawdopodobnie od wdowy po Karolu Mehwaldzie drukarni tłoczono “Dziennik Urzędowy Województwa Kaliskiego”, a później "Dziennik Urzędowy Guberni Kaliskiej”. Hindemith wydawał kalendarze, drobne druki użytkowe i akcydensy, drukował także, powstałego w 1870 r., “Kaliszanina”. Uczestniczył w życiu społecznym miasta, był organizatorem i członkiem wielu stowarzyszeń. Zmarł w Kaliszu.
- Występowała trupa teatralna Zygmunta Anczyca, a także niemiecki zespół z Poznania pod dyrekcją E. Vogta.
- Ukończono według projektu S. Szpilowskiego budowę domu Grzegorza Puchalskiego, oficera wojsk napoleońskich. Dom ten zwany jest też pałacem Puławskich.
- 4 listopada, wyjeżdżając na zawsze z kraju, zatrzymał się w Kaliszu Fryderyk Chopin. Mimo nalegań i próśb nie zgodził się dać koncertu publicznego, do którego przygotowania zajęłyby nazbyt wiele czasu. Następnego dnia, 5 listopada, przy pięknej pogodzie, wraz z przyjacielem Tytusem Woyciechowskim wyjechał do Wrocławia. Chopin przebywał w Kaliszu, na krótkich najczęściej pobytach, sześć razy, miał tutaj swoich przyjaciół i znajomych.
- 30 listopada wybucha powstanie listopadowe.
- 3 grudnia patriotycznie nastrojeni ziemianie wymusili na Komisji Wojewódzkiej Kaliskiej sformowanie powstańczej siły zbrojnej pod dowództwem ppłka Bartłomieja Lanckorońskiego i Józefa Gabriela Biernackiego. Zgodnie z zaleceniami powstańczych władz centralnych utworzono też w Kaliszu Straż Bezpieczeństwa, która na początku stycznia 1831 r. liczyła 1312 obywateli uzbrojonych w broń palną, piki i pałasze. Straż posiadała 2 armaty z Korpusu Kadetów i 25 koni pochodzących z rozbrojonego pułku kozaków.
- 4 grudnia utworzyła się nowa władza w Kaliszu, reprezentowana przez Stanisława Piwnickiego - prezesa Komisji Wojewódzkiej, Józefa Gabriela Biernackiego - dowódcę sił zbrojnych, Wincentego Niemojowskiego i Mamerta Dłuskiego.
- 5 grudnia ukazał się pierwszy numer “Dziennika Wielkopolskiego” - czasopisma wydawanego w Kaliszu w czasie trwania powstania. “Dziennik Wielkopolski” redagował Józef Zalewski, pismo drukowane było w typografii Wojciecha Koszewskiego i Piotra Karśnickiego.
- Ochotniczemu zaciągowi do oddziałów powstańczych towarzyszyła nadzwyczajna ofiarność społeczeństwa. Kaliski Komitet Opiekuńczy - składający się z Bonawentury Niemojowskiego, Józefa Gątkiewicza, Franciszka Kossowskiego, księdza Ignacego Rohfleischa-Przybylskiego, Leona Załuskowskiego, Szymona Dobrowskiego oraz prezydenta miasta Feliksa Więckowskiego - zebrał w gotówce i listach zastawnych ponad 90 tys. zł, nie licząc pokaźnej liczby sreber, biżuterii, obrączek i innych precjozów.
- Z Korpusu Kadetów zbiegło do powstania wielu uczniów. Jednym z nich był siedemnastoletni Ludwik Mierosławski, późniejszy działacz emigracyjny, naczelny wódz powstania w Wielkopolsce w 1848 r.
- Epidemia cholery na przełomie lat 1830 i 1831 zabrała w Kaliszu ponad 300 ofiar.

1831 - W Kalendarium Kaliskim na rok 1831, wydanym w drukarni Koszewskiego i Karśnickiego, zamieszczono pierwszą monografię miasta Kalisza pt. Opisanie historyczne i typograficzno – statystyczne m. Kalisza.
- Jedynym znanym z nazwiska Żydem kaliskim, który dobrowolnie wziął czynny udział w powstaniu, był polski patriota Aleksander Morgensztern, syn lekarza kaliskiego, dra Michała Morgenszterna.
- 26 lipca doszło do starć pomiędzy niemieckimi osadnikami - którzy na wieść o niepowodzeniach powstania usiłowali nie dopuścić do wywiezienia archiwum i kasy miejskiej - a ludnością Kalisza. Ostatecznie przywódcy buntu zostali aresztowani i osadzeni w więzieniu sieradzkim.
- W końcu miasto zajęły wojska rosyjskie, przywrócona też jednocześnie została administracja zaborcy.
- Powstała polichromia w kaplicy Św. Józefa, przedstawiająca sceny ze Starego Testamentu.

1832 - 1 czerwca w ramach represji za udział młodzieży w powstaniu zamknięto Korpus Kadetów, a jego bibliotekę wywieziono do Petersburga. Budynki szkolne oddano załodze wojskowej.
- 20 września przybył do Kalisza car Mikołaj I.
- Ernest Foerster wzniósł w parku budynek z salą koncertową i widowiskową. Budynek ten w wiele lat później stał się siedzibą Kaliskiego Towarzystwa Wioślarskiego.
- 16 grudnia urodził się w Kaliszu Adam Chodyński, późniejszy historyk Kalisza i redaktor “Kaliszanina”, a także autor Kieszonkowej kroniczki historycznej miasta Kalisza. Zmarł 24 maja 1902 r.

1833 - Kaliską Szkołę Wydziałową przekształcono na czteroklasową Obwodową Szkołę Filologiczną.
- 6 listopada rozstrzelano Antoniego Winnickiego i Józefa Dąbrowskiego, emisariuszy emigracyjnej tajnej organizacji “Zemsta Ludu”, organizatorów oddziałów powstańczych biorących udział w partyzantce Zaliwskiego.
- W pomieszczeniach dawnego Korpusu Kadetów urządzono koszary dla wojsk rosyjskich.
- Istniał główny trakt pocztowy z Warszawy przez Piotrków do Kalisza i dalej do Wrocławia oraz trakt uboczny na trasie Kalisz - Słupca i Kalisz - Częstochowa.

1834 - Przy szpitalu Św. Trójcy powstała Rada Szczegółowa Opiekuńcza.
- Zmarł Józef Gabriel Biernacki (ur. 1774), generał brygady powstaniec kościuszkowski, legionista, żołnierz napoleoński, organizator czynu powstańczego w Kaliskiem w 1806 i 1830 r., poseł na sejm w 1.1818 i 1820, członek stronnictwa Niemojowskich, od 1820 do 1830 prezes Ziemstwa Kredytowego w Kaliszu. W czasie partyzantki Zaliwskiego udzielił pomocy i schronienia jednemu z przywódców, Andrzejowi Winnickiemu, za co uwięziony został w twierdzy w Zamościu, gdzie zmarł.
- Do Kalisza przybył lekarz Walenty Stanczukowski (1807-1874). Był członkiem Kaliskiego Towarzystwa Dobroczynności, opiekował się szpitalem Św. Trójcy, udzielał bezpłatnej pomocy ubogim. Przez krótki czas prowadził też księgarnię. Jego żona Emilia była od 1845 r. właścicielką żeńskiej pensji.
- W Opatówku urodził się Stefan January Giller, uczeń Szkoły Realnej, a potem nauczyciel Gimnazjum Męskiego w Kaliszu, poeta, znany pod pseudonimem Stefana z Opatówka. Zmarł w 1918 r.
- Dawne pomieszczenia poklasztorne franciszkanek, od pewnego czasu służące jako jatki rzeźnicze, przerobiono na jatki chlebowe, zaś od 1894 r. wprowadzono tam także sprzedaż owoców i jarzyn (jatki - kramy, w których sprzedawano żywność).
- W związku z przygotowaniami do zjazdu monarchów rosyjskiego i pruskiego, pospiesznie przebudowano teatr oraz zbudowano w rynku odwach według projektu F. Reinsteina. Z tej okazji oddano także do użytku cerkiew garnizonową, przerobioną z dawnej sali musztry Korpusu Kadetów.
1835 - Car Mikołaj I spotkał się w Kaliszu z królem pruskim Fryderykiem Wilhelmem III. Carowi towarzyszyli wielcy książęta rosyjscy - Konstanty i Michał oraz wielka księżniczka Olga. Panujący dom pruski reprezentowany był przez następcę tronu Fryderyka Wilhelma (IV) oraz książęta - Karola, Augusta, Fryderyka, Alberta (późniejszego męża królowej angielskiej Wiktorii), Wilhelma z małżonką (późniejszego cesarza Wilhelma I). Obecni byli też arcyksiążęta austriaccy Karol i Jan oraz wielki książę Hessen-Darmstadt i wielki książę Mecklemburg-Strelitz. Z okazji zjazdu monarchów odbyły się wielkie ćwiczenia wojsk obu stron na polach Warszówki i Kościelnej Wsi. Zachowały się też oryginalne mapy przygotowane z okazji manewrów oraz obraz przedstawiający przegląd wojsk. Kaliski zjazd monarchów trwał od 11 do 22 września.
- Maurycy Szindele nabył w Łowiczu dawną kaliską drukarnię jezuicką i przywiózł ją ponownie do Kalisza. Ta zasłużona tłocznia po dziesięciu latach pracy w Kaliszu sprzedawana została w 1845 r. warszawskiemu wydawcy “Gazety Codziennej” Edwardowi Miaskowskiemu.
- Z okazji zjazdu monarchów w Kaliszu Antoni Fietta wydał litograficznie widoki miasta.

1836 - Biskupem kujawsko-kaliskim mianowany został Walenty Bończa Tomaszewski.

1837 - 23 lutego ukazem carskim województwo kaliskie przemianowano na gubernię kaliską.
- Na rogu ulic Piskorzewskiej i Nadwodnej pobudowano miejski szpital żydowski.
- W manufakturze Repphanów uruchomiona została pierwsza w Kaliszu maszyna parowa o mocy 18 KM.
- Miasto nawiedzone zostało przez powódź.

1838 - 11 września urodził się w Kaliszu Adam Asnyk, poeta, dramaturg, pisarz, działacz polityczny, podróżnik. Początkowe nauki pobierał w Kaliszu, a następnie odbył studia w Warszawie, Wrocławiu i Heidelbergu, uzyskując w 1866 r. doktorat. W 1863 r. uczestniczył w pracach stronnictwa Czerwonych i był członkiem Powstańczego Rządu Narodowego. Po latach podróży, podczas których zwiedził m.in. Maltę, Cejlon i Indie, od 1870 r. zamieszkał w Krakowie. Autor wierszy i wielu sztuk teatralnych. Zmarł w Krakowie w 1897 r., pochowany został w kościele na Skałce.
- Spaliła się manufaktura W. Maya na Przedmieściu Warszawskim. Zniszczoną fabrykę przerobiono na dom mieszkalny.

1840 - Wzniesiono budynek koszar przy ul. Nowy Świat, dziś jest to gmach Kaliskiej Drukarni Akcydensowej.
- Występował w Kaliszu zespół teatralny Teresy Palczewskiej.

1841 - W początkach roku rozpoczęto budowę nowego szpitala, a 27 listopada budowniczy F. Reinstein poinformował Radę Główną Opiekuńczą, że “budynek szpitala stosownie do rysu i wykazu kosztów jest wymurowany, stolec dachu postawiony i dachówką karpiówką pokryty”.
- 13 czerwca w obecności namiestnika Królestwa ks. Iwana Paskiewicza odsłonięto, wzniesiony na pl. Św. Józefa według projektu Jana Gaya, pomnik zjazdów monarchów - Aleksandra I i Fryderyka Wilhelma III w 1813 r. oraz Mikołaja I i Fryderyka Wilhelma III w r. 1835. Jeden z napisów głosił: “Niechaj błogosławi Bóg Wszechmogący związek i przyjaźń Rosji z Prusami dla spokoju i dobra obydwóch narodów i dla strachu wspólnych wrogów”.
- Ppłk inż. Teodor Urbański opracował plan ochrony przeciwpowodziowej Kalisza. Plan ten zrealizowano w latach 1842 -1843, tworząc nowe kanały rzeki i regulując stare jej odnogi (kanały Rypinkowski i Bernardyński).
- Rozebrano most zwany Kadeckim oraz jadalnię pobudowaną na zjazd monarchów, a stojącą naprzeciw siedziby gubernatora (dziś Urząd Wojewódzki).
- Urodził się w Kaliszu Bronisław Teodor Grabowski (zmarł w 1900 r.), historyk, slawista, tłumacz, literat, etnograf i działacz ruchu “Wzajemność Słowiańska”.
- Cmentarz katolicki przy ul. Wrocławskiej poszerzono, zbudowano dom dla dozorcy oraz drugą bramę.

1842 - 2 lutego oddano do użytku gmach szpitala Św. Trójcy, wybudowany według projektu Henryka Marconiego.
- Rada Administracyjna Królestwa Polskiego ustanowiła w Kaliszu trzydniowy coroczny jarmark na wełnę. Jarmarki te odbywały się w maju i przetrwały do 1862 r.
- 29 września zarządzeniem władz carskich urząd municypalny przemianowano na magistrat.
- W październiku do Kalisza przybył malarz portretowy Teodor Willnow z Berlina, zajmujący się także fotografią (dagerotypią).
- Powstała Rada Opiekuńcza Zakładów Dobroczynnych Powiatu Kaliskiego, która przejęła większość funkcji Towarzystwa Dobroczynności i która zakresem swoich czynności objęła prawie wszystkie sprawy ówczesnej opieki społecznej.
- Miasto odwiedził i dał serię przedstawień zespół teatralny T. A. Chełchowskiego.

1843 - Oddano do użytku ochronkę dla dzieci na Przedmieściu Warszawskim. W uroczystości poświęcenia ochronki wziął udział biskup kujawsko-kaliski Walenty Bończa-Tomaszewski.
- Obwodową Szkołę Filologiczną przemianowano na Powiatową z rosyjskim językiem wykładowym.
- W parku miejskim wykopano staw - od koguta z blachy umieszczonego na domku dla ptactwa wodnego - zwany “Kogutkiem”. Wysepkę z parkiem łączył mostek.
- Dokonano konserwacji obrazu Rubensa “Zdjęcie z krzyża”. Praca ta wykonana została przez kaliszan - Karola Mejbauma oraz Michała Chylewskiego, majora komendy inwalidzkiej Wojska Polskiego - i uważana była za zupełnie nieudaną.

1844 - 9 sierpnia ukazem carskim zniesiono gubernię kaliską i Kalisz spadł do rzędu miast powiatowych. W grudniu przeniesiono do Warszawy biura i archiwum byłej guberni.
- Na Przedmieściu Warszawskim wybudowano więzienie. Projektował je Henryk Marconi, przy jego wznoszeniu zaś współpracował kaliszanin, budowniczy Franciszek Tournelle.
- Szpital Św. Trójcy rozbudowano o łaźnię parową, pralnię, kostnicę i inne pomieszczenia pomocnicze.
- Na kaliski jarmark wełny zwieziono 3 tys. cetnarów tego poszukiwanego surowca, a więc znacznie mniej niż w roku poprzednim.
- W parku wybudowany został, stojący do dzisiaj, Domek Szwajcarski. Mieszkali w nim ogrodnicy parkowi.

1845 - Powódź w Kaliszu. Woda zalała al. Józefiny, Przedmieście Wrocławskie i Piskorzewskie.
- Aby ujarzmić Prosnę, przekopano dwa nowe kanały: główny i Rypinkowski oraz zbudowano śluzy. Śluzy ulegały jednak ciągłym uszkodzeniom przy wezbraniu rzeki.
- Powstała Resursa Kaliska, stanowiąca rodzaj klubu towarzyskiego, zaopatrzonego m.in. w bibliotekę i czytelnię czasopism. Resursa skupiała przedstawicieli ziemiaństwa, bogatszego mieszczaństwa, wolnych zawodów oraz wyższych urzędników administracji cywilnej i wojskowej.
- Wytwórnia fortepianów Karola Grunberga wyrabiała 10 instrumentów rocznie.
- Istniały 4 “fabryki pojazdów”, działało 6 zegarmistrzów, kilku kapeluszników, “fabryka ram złoconych”, pasamonicy (rzemieślnicy wyrabiający pasmanterię), parasolnicy i inni.
- Szkołę Powiatową przemianowano na Wyższą Szkołę Realną o kierunku technologiczno-chemicznym.
- W ciągu roku w szpitalu Św. Trójcy przebywało 570 chorych, z których 97 zmarło.Z
- 14 kwietnia zgromadzili się w szpitalu wszyscy zamieszkali w Kaliszu lekarze: Hirszel, Goldberg, Morgensztern, Banachiewicz, Gregorowicz, Bilczyński, Redlich, Fridensztein i Marczewski, aby odeprzeć zarzuty władz wojskowych, jakoby na skutek zaniedbań u 57 żołnierzy zauważono objawy gangreny szpitalnej. Sprawa ciągnęła się aż do 1849 r. i zakończyła się ostatecznie udowodnieniem winy szpitalowi.
- Emilia Filleborn otworzyła pensję dla dziewcząt.
- Kalisz liczył 11 941 mieszkańców.

1846 - 19 sierpnia zarząd miasta Kalisza wydał rozporządzenie o obowiązku gaszenia pożarów przez mieszkańców miasta. Nad gaszeniem nadzór obejmować mieli pracownicy magistratu, radni i inspektor policji.
- Na pieczęci miejskiej umieszczono herb miasta odbiegający od dotychczasowego kształtu.
- W. Stanczukowski otworzył księgarnię pod firmą “Nowa”, przeszła ona wkrótce na własność Kazimierza Asnyka, ojca poety.

1847 - W czasie jarmarku wełnianego rynek kaliski zapełniły tłumy ludzi poszukujących pracy.
- Zamknięto Resursę Kaliską.
- Moritz Beatus założył bankowy kantor wymiany.
- Szkoły kaliskie odwiedził pisarz Józef Korzeniowski. Podejmowany był m.in. przez pensję E. Filleborn.
- Z tego roku pochodzi pierwsza wiadomość o działalności księgarni Henryka Hurtiga - jednej z najznakomitszych kaliskich firm księgarskich XIX stulecia.

1848 - W styczniu Rada Opiekuńcza Zakładów Dobroczynnych wydawała dziennie 400 porcji zupy w ramach akcji filantropijnej.
- Wiele ofiar, głównie spośród Żydów, pochłonęła panująca wówczas epidemia tyfusu plamistego.
- Zmarł Michał Chylewski, malarz - amator ze starej rodziny kaliskiej.

1849 - W Kaliszu przebywał car Mikołaj I. W czasie pobytu odbył się wielki przegląd wojsk.
- We wrześniu przyjechała do Kalisza wraz z rodzicami siedmioletnia Maria Wasiłowska, późniejsza poetka i pisarka Konopnicka. Jej ojciec przeniesiony został z Suwałk do Kalisza na stanowisko patrona Trybunału.
- Towarzystwo Dobroczynności na skutek braku funduszów zostało zlikwidowane.
- Urodził się w Wodzieradach Alfons Parczewski (zm. 1933), długoletni mieszkaniec Kalisza, prawnik, historyk, polityk, działacz społeczny, znawca kultury łużyckiej, później rektor Uniwersytetu Wileńskiego.

1850 - Zmarł biskup kujawsko-kaliski Walenty Bończa Tomaszewski.
- Ponownie otwarto Resursę Kaliską. Od tego momentu stanowisko prezesa piastował każdorazowo generał-gubernator warszawski.
- Uczeń Wyższej Szkoły Realnej Adam Asnyk nagrodzony został za celujące zachowanie i postępy w naukach.
- Urodziła się Melania Parczewska, działaczka społeczna i kulturalna, publicystka i pisarka działająca w Kaliszu. Prowadziła pracę kulturalną wśród robotników kaliskich, była aktywną członkinią Towarzystwa Dobroczynności i Towarzystwa Muzycznego, prowadziła kursy dla analfabetów, działała w zarządzie Biblioteki Publicznej im. Adama Mickiewicza. Zmarła w 1920 r.
- 8 listopada naprawiono, a zarazem podwyższono boczną wieżę kościoła ewangelickiego (pojezuickiego).

1851 - Kalisz liczy 11 430 osób, w tym około 40 proc. Żydów; przemysł zatrudnia 736 osób.
- 17 lutego biskupem kujawsko-kaliskim mianowano Mikołaja Błockiego, który zmarł przed konsekracją.
- Przy kasie miejskiej uruchomiono kasę oszczędności.

1852 - W lecie grasowała groźna epidemia cholery, głównie w dzielnicy żydowskiej. Powstał w tym czasie cmentarz choleryczny przy ul. Cmentarnej.
- Przyczyną epidemii w latach 1848 i 1852 był wyjątkowo zły stan sanitarny Kalisza, przede wszystkim w dzielnicy żydowskiej. Wielu mieszkańców opuszczało miasto, niektórzy rozkładali się obozami na Rypinku i Czaszkach.
- 18 lipca w czasie pożaru miasta spłonęły 63 domy i 67 zabudowań gospodarczych, z czego połowa w dzielnicy żydowskiej.
1853 - Postawiono dom schronienia dla starców i kalek przy ul. Nowy Świat, umieszczając na budynku napis: Res Sacra Miser (Nieszczęśliwy jest rzeczą świętą).
- Powierzchnia gruntów miejskich w obrębie miasta i przedmieść wynosiła 33,8 ha. W mieście było 510 budynków prywatnych, miejskich, wojskowych, kościołów i klasztorów.
- Panowała epidemia tyfusu.

1854 - 5 sierpnia miasto nawiedziła wielka powódź. W krytycznym stanie woda podniosła się o 11 stóp (ponad 330 cm). Zalane zostały park i aleja Józefiny. Pod klasztor Franciszkanów woda dostała się starym korytarzem prowadzącym niegdyś za miasto, zginął wówczas gwardian zakonu Erazm Niedzielski. Żywioł zerwał mosty Bernardyński i Panny Marii, zniszczył również rogatkę rypinkowską. 2 września woda opadła, wyrządziwszy szkody 590 właścicielom posesji. W najcięższych chwilach zawiązał się komitet pomocy powodzianom.
- W Kaliszu istniały cztery księgarnie: Henryka Hurtiga, Michała Grabowskiego, Edwarda Rühla (który posiadał także i zakład litograficzny) i F. W. Breitego.
- Panowały epidemia tyfusu plamistego i klęska głodu, zdarzały się wypadki śmierci z głodu.

1855 - W mieście nadal szerzyły się choroby epidemiczne, ubogim mieszkańcom zagrażał głód. Były trudności w nabywaniu ziemniaków, grochu, żyta, w magistracie wydawano kartki na chleb, rozdzielano dziennie 400 porcji zupy rumfordzkiej.
- 25 czerwca koncertował w Kaliszu Henryk Wieniawski.
- W kolegiacie dał koncert znakomity skrzypek Apolinary Kątski. Koncert przyniósł 341 rubli dochodu, który przeznaczono na rzecz ubogich miasta Kalisza.
- Kaplicę grecką przeniesiono do sali musztry dawnego Korpusu Kadetów. Służyła ona potem jako cerkiew wojskowa.
- W grudniu Rada Opiekuńcza Zakładów Dobroczynnych założyła przy ul. Wrocławskiej dom schronienia dla 150 ubogich dorosłych i dzieci.

1856 - Spis urzędowy wykazał, że Kalisz zamieszkiwało 12 066 osób.
- Szpital Św. Trójcy przyjął w ciągu roku 1 315 chorych. Spośród nich wyzdrowiało 1 057 osób, zmarło zaś 181.
- We wrześniu biskupem diecezji kujawsko-kaliskiej mianowano księdza Michała Marszewskiego.
- 30 sierpnia obchodzono 600-lecie istnienia kościoła i konwentu franciszkańskiego w Kaliszu. Z wydarzeniem tym zbiega się rozpoczęcie wielkiej restauracji kościoła Franciszkanów.
- Szpital Św. Trójcy powiększono o nowy pawilon dla chorych wenerycznie.
- Ludwik Neugebauer, kierownik szpitala Św. Trójcy, powołany został na profesora Akademii Medyko-Chirurgicznej w Warszawie.
- Wilhelm Fulde założył garbarnię przy ul. Nadwodnej.
- W mieście wszczął się histeryczny popłoch spowodowany przepowiednią o zagładzie ziemi.
- J. M. Rayski przeprowadził w Paryżu nieudane prace konserwatorskie nad cennym kielichem kolegiaty kaliskiej, darem króla Kazimierza Wielkiego.
- Koncertowali Józef i Henryk Wieniawscy. Sławny skrzypek wystąpił ponownie w r. 1858.

1858 - 18 kwietnia spłonął budynek teatru wzniesiony w 1835 r.
- 25 czerwca koncertował podczas nabożeństwa w kościele franciszkańskim skrzypek Apolinary Kątski.
- Od 20 listopada, jeden raz w miesiącu, odbywały się w kościele ewangelickim nabożeństwa w języku polskim.
- Z klasztoru Franciszkanów usunięto więzienie, przenosząc więźniów do nowo zbudowanego zakładu na Przedmieściu Warszawskim.
- Odbudowano most Bernardyński, zniszczony podczas powodzi 1854 r., i nazwano go Stawiszyńskim.
- Ukazało się Album kaliskie, ułożone i opatrzone komentarzem przez Edwarda Staweckiego, z ilustracjami Stanisława Barcikowskiego. Album zawiera 20 litografii wykonanych w zakładzie M. Fajansa, przedstawiających najważniejsze zabytki Kalisza.

1859 - Towarzystwo Rolnicze zorganizowało pierwszą wystawę rolniczą na Tyńcu.
- W Szczypiornie pod Kaliszem urodził się Roman Statkowski, kompozytor i pedagog, profesor konserwatorium warszawskiego. Jego uczniami byli m.in. Lefeld, Wiłkomirski, Perkowski, Maklakiewicz. Pisał kwartety, utwory skrzypcowe, skomponował opery Flis i Maria. Zmarł w 1925 r.
- Urodził się Kazimierz Rymarkiewicz, adwokat, działacz społeczny i publicysta; był współtwórcą i pierwszym prezesem zarządu Biblioteki Publicznej im. A. Mickiewicza.

1860 - W Kaliszu działały grupy rzemieślników: bednarzy, blacharzy, cieśli, farbiarzy, felczerów, garncarzy, gwoździarzy, introligatorów, kotlarzy, kowali, kuśnierzy, kapeluszników, murarzy, młynarzy, mosiężników, piekarzy, piwowarów, powroźników, płócienników, rękawiczników, rymarzy, rzeźników, siodlarzy, stelmachów, stolarzy, sukienników, szewców, ślusarzy, tasiemkarzy, tokarzy, zegarmistrzów i złotników.
- Założono pierwszą sześcioklasową rządową szkołę (gimnazjum) żeńską.
- Przy ul. Kanonickiej otworzył podwoje Hotel Wiedeński.
- Rozpoczęła działalność drukarnia Józefa Mroczka, przechodząc w 1884 r. na własność Adama Czerwińskiego.
- 16 sierpnia zawarto akt powstania spółki - domu handlowo-komisowego rolników kaliskich pod firmą “Jabłkowski, Radoliński i Skupieński”, głośnego następnie przez milionowe obroty, a później przez upadłość.
- Ludność Kalisza liczy 12 635 mieszkańców, w tym 6 000 katolików, 2 405 ewangelików, 7 prawosławnych i 4 223 Żydów.

1861 - W początkach roku ożywiły się nastroje antyrządowe. Przyczyną wzburzenia społecznego były wypadki warszawskie. Wpływowi obywatele, zaniepokojeni spontanicznym ruchem o silnych akcentach społecznych, powołali 1 kwietnia Komitet Obywatelski mający czuwać nad rozwojem wydarzeń. Władze zastosowały jednak środki ostrzejsze - Komitet rozwiązano, zamknięto Resursę Kaliską, następnie Wyższą Szkołę Realną; w kwietniu rozwiązano też Towarzystwo Rolnicze.
- W kościele Franciszkanów odprawiono szereg nabożeństw - manifestacji patriotycznych: marca za pięciu demonstrantów poległych w Warszawie, 21 kwietnia za Joachima Lelewela zmarłego w Brukseli; 28 sierpnia na pamiątkę Unii Lubelskiej i straconych w Warszawie zamachowców. Władze wydały zakaz noszenia strojów żałobnych przez mieszkańców.
- 14 kwietnia po raz kolejny zamknięto Resursę Kaliską z powodu “niepraworządnego” stosunku jej członków do manifestacji warszawskich.
- 14 kwietnia urodził się w Kaliszu Stefan Szolc-Rogoziński, podróżnik i badacz Kamerunu, syn Ludwika Scholza i Malwiny z Rogozińskich, której nazwiska używał. Ukończył Akademię Morską w Petersburgu i jako oficer odbył podróż dookoła świata. Dzięki pomocy społeczeństwa polskiego wyruszył z wyprawą do Kamerunu, gdzie wraz z Klemensem Tomczekiem zbadał wybrzeże i dorzecze rzeki Mungo, odkrył Jezioro Słoniowe i zdobył wraz z Leopoldem Janikowskim najwyższy w tej okolicy szczyt Fako. Wyparty z Kamerunu przez Niemców wrócił do Polski, gdzie opracował i spopularyzował swoje badania. Zmarł śmiercią tragiczną w Paryżu 1 grudnia 1896 r.
- 3 maja, z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji Majowej, miasto było iluminowane palącymi się w oknach świecami.
- Rozpoczęto budowę gmachu Dyrekcji Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, ukończoną w 1863 r.

1862 - Kościół Franciszkanów otrzymał ambonę w kształcie łodzi według projektu Łopacińskiego. Płaskorzeźby wykonał Siech - rzeźbiarz ze Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie.
- Wyższą Szkołę Realną przemianowano na siedmioklasowe Gimnazjum Filologiczne. Do najwybitniejszych jej nauczycieli należał poeta Stefan Giller.
- Dzięki staraniom wybitnego żydowskiego działacza społecznego Ludwika Mamrotha powstała trzyklasowa szkoła żydowska.
- We wrześniu, zaraz po ślubie z Jarosławem Konopnickim, wyjechała z Kalisza na stałe Maria Konopnicka, zamieszkując w Bronowie, a potem w Gusinie na terenie guberni kaliskiej.

1863 - 17 stycznia przebywał w Kaliszu por. Józef Oksiński, organizator czynu powstańczego ziemi kaliskiej.
- 24 stycznia obywatele kaliscy na posiedzeniu rady miejskiej postanowili zorganizować straż ogniową.
- Wybucha powstanie styczniowe. Powstańczym naczelnikiem miasta zostaje Józef Gurowski, a naczelnikiem wojennym województwa kaliskiego, po ustąpieniu Tomaszewskiego, płk Franciszek Kopernicki. Zorganizował on siłę zbrojną w ilości 2 tys. ludzi.
- Żydówki kaliskie wyhaftowały potajemnie sztandar bojowy dla powstańców z napisem “Walecznym Braciom Polakom”.
- 15 lipca uruchomiono komunikację telegraficzną pomiędzy Kaliszem a Ostrowem Wielkopolskim, przez dwa lata wyłącznie do użytku rządowego, później także publicznego.
- Przeprowadzono akcję przeciw ospie, zaszczepiając w Kaliszu i powiecie 5 370 dzieci.
- W tym roku pracowało w Kaliszu 15 lekarzy, 30 felczerów, 16 akuszerek i 2 lekarzy weterynarii.

1864 - 6 kwietnia stowarzyszenie ochotniczej straży ogniowej zostało zatwierdzone przez naczelnika wojennego Bellegarda. Pierwszym naczelnikiem straży został Robert Pusch.
- Kalisz przestał być stolicą diecezji kujawsko-kaliskiej.
- Kasacie uległy zakony Reformatów i Bernardynów kaliskich. Zakonnicy zostali wywiezieni do Kazimierza Biskupiego i Koła, w klasztorach zaś umieszczono rosyjskie biuro komisji do spraw włościańskich, a także ochronkę dla dzieci wyznania prawosławnego oraz miejską szkołę elementarną.

1865 - Do szpitala Śśw. Trójcy przybyły siostry miłosierdzia - szarytki, wkrótce jednak, wskutek skarg ewangelików, zostały stamtąd usunięte.
- W Kaliszu wystąpił zespół teatralny Anastazego Trapszy. Trupa ta powracała do miasta w latach 1867-1870, a ponadto w 1873, 1874, 1878 i 1882 r. Występy odbywały się w pomieszczeniach dawnej ujeżdżalni, którą właściciel Neuman Goliński przerobił na salę teatralną, by w 1877 r. przywrócić jej pierwotne przeznaczenie.

1866 - 31 grudnia władze carskie wprowadziły nowy podział administracyjny Królestwa Polskiego. Utworzono ponownie gubernię kaliską, w skład której wchodziły powiaty - kaliski, słupecki, koniński, łęczycki, turecki, sieradzki i wieluński.
- W klasztorze Franciszkanów mieszkało 60 duchownych, usuniętych tu z innych klasztorów w Polsce.
- Epidemia cholery.

1867 - 1 stycznia Kalisz odzyskał tytuł miasta gubernialnego; gubernatorem kaliskim został generał-major ks. Aleksander Szczerbatow.
- Israel Tykociner założył przy Przedmieściu Warszawskim destylarnię oraz fabrykę wódek i likierów.

1868 - Przy podziale miejscowości na klasy do poboru opłat Kalisz zaliczono do klasy II wraz z Łodzią i Lublinem. Jedynym miastem I klasy była Warszawa.
- Muzyk kaliski Mikołaj Bergholz zorganizował wieczory muzyczne w sali Hotelu Polskiego. Był to zalążek “Orfeonu Kaliskiego” oraz początek starań o reaktywowanie działalności stowarzyszenia przyjaciół muzyki zdelegalizowanego po powstaniu listopadowym.
- Urządzono skwer między kolegiatą i parkiem a pałacem gubernatora. Park powiększono o przylegające łęgi.

1869 - Podjęto gruntowne, trwające kilka lat, prace konserwacyjne kościoła św. Mikołaja. Powstała wówczas kaplica, przerobiona z części zakrystii. Przebudowano także okna gotyckie. Podczas poprzednich restauracji aż trzykrotnie podnoszono sklepienia naw, kryte uprzednio oddzielnymi dachami dwuspadowymi, zwanymi inaczej “hultajami”. Generalna restauracja kościoła św. Mikołaja, tak jak i poprzednie naprawy, ratowała go wprawdzie od ruiny, ale była na ogół wykonywana bez przesadnego szacunku dla zabytku.
- Urodził się w Kaliszu Henryk Melcer-Szczawiński, wybitny kompozytor, pianista i pedagog. Tworzył ballady, symfonie i pieśni. Zmarł w 1928 r.
- Urodził się w Kaliszu Stanisław Wojciechowski, działacz spółdzielczy, współtwórca PPS, minister spraw wewnętrznych, drugi prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Zmarł w 1953 r.

1870 - Ukazał się pierwszy numer czasopisma “Kaliszanin”. Wydawcą periodyku był K. W. Hindemith, a redaktorem A. Chodyński, później także Julian Miłkowski, Jan Tański, Teodor Esse i inni. Pismo ukazywało się początkowo dwa razy w tygodniu. Poza obszerną kroniką wydarzeń "Kaliszanin" przynosił też utwory najwybitniejszych pisarzy tego okresu, prezentując twórczość Asnyka, Konopnickiej, Kraszewskiego, Zapolskiej, a także autorów lokalnych. Wiele miejsca zajmowały opracowania historyczne, wychodzące zazwyczaj spod pióra A. Chodyńskiego. Czasopismo ukazywało się do r. 1892, a jego kontynuatorką była “Gazeta Kaliska”, która wychodziła od 1893 r., zachowując w podtytule pierwotną nazwę.
- Urodził się w Kaliszu Kazimierz Stefański (zm. 1943 r.), numizmatyk i historyk, badacz i popularyzator dziejów grodu nad Prosną. Do najważniejszych jego prac należą: Stan miasta Kalisza w roku 1793, Plac Zamkowy w Kaliszu, Herb i pieczęcie Kalisza, Teatr w Kaliszu i inne.
- W “Kaliszaninie” Adam Asnyk drukuje wiersz Rodzinnemu miastu.
- Maria Konopnicka zadebiutowała na łamach “Kaliszanina” (nr 73) wierszem W zimowy poranek. Konopnicka poświęciła Kaliszowi trzy utwory poetyckie - dwa zatytułowane Kalisz (1888 i 1907 r.) oraz Memu miastu (1897 r.).
- Fryderyk Hintz założył wytwórnię fortepianów, która zakończyła produkcję w r. 1889.
- Kalisz miał 640 zabudowań murowanych i 556 drewnianych.
- Na ulicach miasta pojawiły się pierwsze dorożki konne.
- Na kanale Bernardyńskim postawiono, pierwszy w Królestwie, most żelazny.

1871 - 3 marca rozpoczęto roboty ziemne przy budowie gazowni miejskiej, a już 1 grudnia na ulicach miasta zabłysło światło 235 lamp gazowych. Do 1920 r. była własnością prywatną, przechodząc wówczas na własność miasta.
- Biura magistratu przeniesiono do wynajętego na ten cel Hotelu Polskiego.
- Drukarnia K. W. Hidemitha rozpoczęła druk corocznego wydawnictwa pod nazwą Pamiatnaja Kniżka Kalisskoj Guberni, zawierającego dane statystyczne o stanie handlu, przemysłu, rolnictwa oraz informacje o urzędach, instytucjach, stowarzyszeniach i organizacjach społeczno-kulturalnych.
- Wybrukowano dawne targowisko zwane Świńskim Targiem i nazwano je placem św. Mikołaja (obecnie pl. 1 Maja).
- Powódź zabrała 2646 osobom dach nad głową, najbardziej ucierpiała ludność mieszkająca w suterenach.
- Władze carskie wydały rozporządzenie zabraniające Żydom używania tradycyjnych strojów żydowskich, tak aby nie odróżniali się od pozostałych obywateli; zarządzenie to nigdy nie było respektowane.

1872 - 12 stycznia tradycyjne targowisko przeniesiono z rynku na pl. św. Mikołaja.
- 28 maja przy al. Józefiny otwarto filię Banku Polskiego.
- 26 września rozwieszono na terenie miasta pierwsze skrzynki pocztowe wykonane z drewna i pomalowane na żółto.
- Otwarta została pierwsza szkoła muzyczna, której dyrektorem został Feliks Krzyżanowski.
- Rozpoczęła działalność warszawska firma fotograficzna “Kloch i Dutkiewicz”. Jeszcze w tym roku kierownik filii A. Diehl wydał album widoków Kalisza wykonany metodą światłodruku.
- W niektórych sklepach i instytucjach rozpoczęto instalowanie oświetlenia gazowego.

1872 - Miasto liczyło 14 890 mieszkańców ludności stałej, nie licząc stacjonującej w Kaliszu załogi wojskowej.

1873 - Wśród żołnierzy garnizonu panowała epidemia cholery.
- Powołano komitet, którego zadaniem było doprowadzenie parku do porządku. Rozpoczęto prace zmierzające do zasypania jednego z koryt Prosny i wykopanie nowego koryta w innym miejscu.
- Prywatna szkoła realna Edwarda Pawłowicza, mieszcząca się przy Przedmieściu Wrocławskim, rozpoczęła działalność. Szkoła nie posiadała praw uczelni państwowej i nie dawała prawa wstępu na wyższe uczelnie.

1874 - Z zabudowań parafialnych Św. Mikołaja usunięto, istniejącą tam od najdawniejszych czasów, szkołę elementarną i przeniesiono ją do dawnego konwiktu Karnkowskiego, potem do pomieszczeń po Hotelu Polskim i wreszcie do zabudowań klasztoru Franciszkanów.
- W lutym miasto nawiedziła epidemia odry.
- Powstała pierwsza w historii miasta i jedna z nielicznych w kraju pracownia rzemieślnicza dla kobiet. Jej inicjatorką i założycielką była Aleksandra Parczewska, matka Melanii i Alfonsa Parczewskich.
- W tym czasie miasto posiadało 4 apteki i 9 hoteli.

1875 - Występował zespół teatralny Józefa Teksla.
- Urodził się Bronisław Romuald Koszutski, lekarz okulista, działacz ruchu robotniczego. Od 1909 r. do śmierci w 1952 r. był związany z Kaliszem, w latach 1945-1947 pełnił funkcję prezydenta miasta; organizator służby medycznej, działacz społeczny, członek Państwowej Rady Naczelnej Zdrowia, prezes Kaliskiego Towarzystwa Lekarskiego, Towarzystwa Dobroczynności oraz Towarzystwa Kursów Popularnych im. A. Asnyka; publikował prace z zakresu medycyny.
- W Kaliszu istniało około 30 mostów i mostków. Najważniejsze z nich - Kamienny, Bernardyński, Trybunalski, Warszawski, Zamkowy (zwany niegdyś Toruńskim) oraz Kanonicki.
- Do Kalisza przybył 15 Aleksandryjski Pułk Dragonów.

1876 - Trybunał Cywilny przemianowany został na Sąd Okręgowy.
- W lutym miasto nawiedziła powódź.
- W marcu urządzono skwer wokół pomnika na pl. Św. Józefa. Nazwano go Skwerem Eugeniusza na cześć ks. Leuchtenburgskiego, dowódcy stacjonującego w Kaliszu pułku.
- W. Dering - fizyk - przedstawiał “ruchome obrazy optyczne przy największym i najsilniejszym Hydro-Oxygen-Gazowym Apparacie”. Pokaz odbył się w teatrze Golińskiego przy al. Józefiny.

1877 - 7 stycznia odbyło się pierwsze posiedzenie kaliskiego Towarzystwa Czerwonego Krzyża. W końcu tego roku miasto przyznało towarzystwu 10 tys. rubli na jego działalność.
- Na dawnym pl. Zamkowym wzniesiono cerkiew prawosławną pod wezwaniem św. Piotra i Pawła. Świątynia istniała do 1926 r., w którym na żądanie społeczeństwa została rozebrana.
- 27 maja odbyło się zebranie organizacyjne Kaliskiego Towarzystwa Lekarskiego, zwanego początkowo Towarzystwem Lekarzy Guberni Kaliskiej. Na jego czele stanął dr Józef Rymarkiewicz, funkcję sekretarza objął Adam Drozdowski.
- Ukończono budowę wieży kościoła Św. Mikołaja, zaprojektowanej przez architekta F. Tournelle'a.
- Powstał oddział Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami.

1878 - Rozebrano szczątki kościoła Św. Ducha. Na jego miejscu pobudowano fabrykę maszyn Fellera.
- Arnold Fibiger założył fabrykę fortepianów.
- 1 maja Bronisław Szczepankiewicz otworzył księgarnię ze składem nut i materiałów piśmienniczych. Przy księgarni istniała czytelnia, a w niej działy książek w językach francuskim i niemieckim. Firma istniała do 1914 r. prowadzona w końcowym okresie przez córkę Szczepankiewicza, Felicję Lubinkowską.
- W czasie procesji Bożego Ciała doszło do pogromu Żydów, wywołanego przez fanatyków religijnych. Sąd wydał kilkanaście wyroków; najbardziej surowe nie przekraczały ośmiu miesięcy więzienia.
- Geometra kaliski Ottomar Wolle opracował nowy plan miasta, a ponadto sporządził kopię planu Politalskiego z 1785 r.
- Powstała Komisja Sanitarna “dla zabezpieczenia ogółu mieszkańców”.
- W szpitalu Św. Trójcy do dyspozycji chorych było 75 łóżek, szpital żydowski natomiast dysponował 20 łóżkami.
- Zmarł w Kaliszu Julian Karol Miłkowski, były redaktor “Kaliszanina”, literat, krytyk teatralny, dziennikarz.
- Dokonano poświęcenia nowego dzwonu kościoła św. Mikołaja, który ważył 7 240 funtów.
- Gmina ewangelicka przerobiła wnętrze kościoła pojezuickiego, dobudowując dwupiętrowy balkon. Pierwsza kondygnacja przeznaczona była dla fabrykantów sukna, druga służyła jako chór muzyczny.

1879 - Reaktywowano istniejące przed laty Towarzystwo Dobroczynności w Kaliszu.
- Wznowiła działalność Resursa Kaliska.
- Otwarto nową synagogę - dom modlitwy dla inteligencji żydowskiej przy ul. Piekarskiej w domu Zipsera. Uroczystość odbyła się w obecności władz i pułku huzarów. Kazanie wygłoszono po polsku.
- 25 listopada zmarł w Kaliszu Józef Szaniawski (ur. 1805), archiwista i historyk, autor wielu cennych prac z dziejów ziemi kaliskiej i sieradzkiej.
- Na scenie kaliskiej wystąpił gościnnie w kilku przedstawieniach wybitny aktor Wincenty Rapacki. W tymże roku, w komedii R. J. Benedixa Flegmatyk wystąpił Ludwik Solski.
- Od maja do września panowała w mieście epidemia czarnej ospy, jej ofiarą padły 153 osoby.

1880 - Spaliła się fabryka sukna E. Repphana, trzypiętrowy budynek przy Przedmieściu Warszawskim. Jeszcze w tym samym roku Repphan buduje drugą fabrykę i wyposaża ją w nowoczesne maszyny i urządzenia.
- W końcu maja przebywał w Kaliszu na zaproszenie Towarzystwa Dobroczynności Henryk Sienkiewicz, wygłaszając 29 i 30 maja dwa odczyty “O kraju i ludziach w Nowym Świecie”.
- Księgarz B. Szczepankiewicz otworzył także drukarnię, litografię oraz introligatornię.
- Po wygaśnięciu większości rodzin greckich, ich cmentarz, położony przy Przedmieściu Wrocławskim, przejmuje gmina prawosławna.
- Silna wichura spowodowała poważne zniszczenia w drzewostanie parku miejskiego.
- W Kaliszu było 8 restauracji, 92 szynki, 5 cukierni i 6 winiarni.

1881 - Od marca panowała epidemia tyfusu plamistego.
- Spustoszony przez wylew Prosny park kaliski powierzono pomologowi Edmundowi Jankowskiemu, który upiększył go, tworząc sadzawki i budując bramy wejściowe.
- Do Petersburga wyjechała delegacja miasta celem wyjednania zezwolenia na założenie w Kaliszu gimnazjum realnego.z
- Kaliskie Towarzystwo Dobroczynności utworzyło dla ubogich rzemieślników kasę pożyczkową; kierował nią A. Parczewski.

1882 - Pracowały 24 zakłady przemysłowe, zatrudniające łącznie 620 robotników. W tym czasie powstały także pierwsze warsztaty hafciarskie.
- 6 marca S. Szolc-Rogoziński wygłosił odczyt o projektowanej wyprawie do Afryki.
- Dozór parafii kaliskich na sesji w dniu 20 czerwca postanowił założyć nowy cmentarz na Tyńcu według planu geometry Stanisława Kleszczyńskiego. Postanowiono również, że z chwilą otwarcia nowego cmentarza należy zamknąć stary przy ul. Wrocławskiej.
- Dyrekcję szkoły muzycznej po Feliksie Krzyżanowskim objął Karol Melcer, wieloletni prezydent miasta, ojciec Henryka Melcera.
- 15 października pierwszym prezesem, wznawiającego działalność i ostatecznie zalegalizowanego Kaliskiego Towarzystwa Muzycznego, został księgarz B. Szczepankiewicz.

1883 - Na stanowisko gubernatora kaliskiego powołano rzeczywistego radcę stanu, Michała Piotrowicza Daragana, który zapisał się w dziejach grodu jako człowiek światły i życzliwy dla mieszkańców. W okresie jego urzędowania, które trwało do 1902 r., nastąpił rozkwit miasta.
- Powstało siedmioklasowe męskie Gimnazjum Realne.
- Na Chmielniku założono cmentarz dla zmarłych wojskowych - prawosławnych.
- Warsztat drukarski uruchomił Adam Czerwiński.
- 12 października przebywał w Kaliszu generał-gubernator warszawski Jošif Hurko wraz z kuratorem okręgu naukowego warszawskiego Aleksandrem Apuchtinem; obaj cieszyli się sławą zaciekłych rusyfikatorów.
- 8 listopada rozpoczęto pierwszy w dziejach miasta spis powszechny. Wykazał on, że Kalisz liczył w tym czasie 18 840 mieszkańców.

1884 - 13 stycznia nie udał się przerzut literatury socjalistycznej z pobliskiego Boczkowa, leżącego już po stronie pruskiej. W ręce straży granicznej wpadło 470 książek, czasopism i odezw w językach polskim i rosyjskim. W następstwie aresztowano organizatorów akcji - działaczy “Wielkiego Proletariatu” - Józefa Wickiego oraz Ignacego Skrzyńskiego. Kalisz jako miasto graniczne był ważnym punktem przerzutowym nielegalnej rewolucyjnej literatury z socjalistycznych ośrodków Europy Zachodniej do Królestwa Polskiego i dalej, w głąb Rosji.
- Do Kalisza przybył Józef Radwan, prawnik, dziennikarz, działacz społeczno-kulturalny i wydawca “Gazety Kaliskiej”. Był sekretarzem Towarzystwa Muzycznego, prezesem dyrekcji Teatru Miejskiego (1900-1904), współorganizatorem Szkoły Handlowej, kierował akcją zmierzającą do wskrzeszenia województwa kaliskiego (1919-1920), działał w Związku Kupców i Związku Przemysłowców Polskich.
- W kaplicy Św. Józefa kaliskiej kolegiaty zainstalowano pierwszy w Kaliszu witraż wykonany przez specjalistyczny zakład z Warszawy.
- Weszły w modę dwukołowe welocypedy. “Kaliszanin” pisał na ten temat: “Zabawa to trochę niebezpieczna, choć zdrowa”.
- Istniała fabryka fortepianów, pianin i melodyków Fryderyka Hintza.

1885 - Od 1 stycznia rozpoczęto gr
Ostatnio zmieniony 17 mar 2012, o 09:40 przez Gumiś, łącznie zmieniany 1 raz.
Gumiś
Bez historii jesteśmy nikim,nikt o nas nie będzie pamiętał,przeminiemy jak pora roku........

ODPOWIEDZ